Zoals in een eerder blog geschreven is bij mij begin 2024 voor de tweede keer de ziekte van Lyme geconstateerd. Inmiddels is er meer dan een jaar verstreken. Ruim een maand geleden heb ik wederom een (bio-resonantie) test laten doen om te kijken of de actieve Lyme nog aanwezig was in mijn systeem. Dezelfde test waarmee de ziekte ook gediagnostiseerd was. De uitslag liet zien dat ik helemaal vrij ben van actieve Lyme. Superblij ben ik met dit resultaat.
Het weer meer implementeren van een rauw voedingspatroon in mijn leven heeft in positieve zin bijgedragen aan mijn gezondheid. In dit blog wil ik ingaan op al het andere, naast voeding, dat op een of andere manier een rol heeft gespeeld in mijn genezing.
Het ontgiften en het versterken van het immuunsysteem
Holistische Lyme behandelmethoden stimuleren het ontgiften, versterken het immuunsysteem en bestrijden de bacterie. Vooral in deze volgorde, en in ieder geval niet andersom. De celresten van de dode Borrelia burgdorferi bacterie zijn namelijk toxisch voor de mens en kunnen je nog zieker maken dan je al was. Bestrijden zonder te ontgiften is vaak dus vragen om meer moeilijkheden.
Dit beginsel, ontgiften stimuleren, immuunsysteem versterken en de bacterie bestrijden, kan op meerdere manieren ingevuld worden. Aan de ene kant betekent dit de weelde van keuzemogelijkheden, aan de andere kant kan het je ook stuur- en radeloos maken. Ook mij. Waar moet ik mij op richten? Wat ga ik uitproberen?
Tijd is een heel belangrijke factor geweest in mijn helingsperiode. Ik heb de tijd genomen. Tijd gaf mij de gelegenheid om vanuit meerdere invalshoeken informatie over de ziekte van Lyme tot me nemen, om diverse behandelmethoden uit te proberen, om stil te staan bij alle ervaringen en om mijn eigen weg te vinden.
De Zon
De zon! Geef mij meer zon in Nederland! Het is een feit, tijdens onze zonovergoten vakantie in Turkije in mei – juni 2024 had ik zoveel minder Lyme symptomen. De zwaarte in mijn bovenbenen verdween bijna als sneeuw voor de zon. Het was vooral mijn energie die minder was dan ik gewend was. Maar tijdens een vakantie kun je helemaal doen waar je zin in hebt, en dus sliep ik meer. Terug in Nederland kwamen de symptomen, minder heftig, terug.
Alle lymepatiënten dus emigreren naar Turkije? Naar warmere en zonniger regionen? Zouden de chronische Lyme symptomen hiermee verdwijnen? In landen als Turkije manifesteert de ziekte van Lyme zich veel minder aangezien de Borrelia burgdorferi niet goed tegen warmte kan. Veel van de bacteriën zullen daar dus sterven. Maar doordat de dode bacterieresten toxisch zijn voor het lichaam reageren niet alle mensen met de ziekte van Lyme positief op warmte en zon. Sommigen kunnen, vaak tijdelijk, juist veel zieker worden.
Samenvattend kun je zeggen dat de kans dat je in Turkije je Lyme symptomen onder controle krijgt zeker groot is. Echter, ook in Turkije blijf je teken tegenkomen. En de zo’n negentien bacteriën, virussen, protozoa’s en rickettsia’s die door de teken meegedragen kunnen worden. Zeven hiervan kunnen voor de mens zeer schadelijk zijn. De kans is er dus dat je bij een tekenbeet in Turkije juist weer een andere ziekte oploopt. En daar zit je natuurlijk ook niet op te wachten. (1)
De zon in mijn helingsproces van de ziekte van Lyme
Echter, voor mijn genezingsproces blijkt de zon een rol te spelen. En dat is belangrijk om te constateren. Ik blijf natuurlijk in Nederland. Hier ben ik geworteld, hier wil ik zijn. Maar wel probeer ik meer buiten te zijn. Weer of geen weer. Zon, of geen zon. Absoluut vang ik zo meer zonnestralen op.
Hitte- en Zweetbaden
Hitte- en zweetbaden, dit lijken helingsmethoden uit een ver verleden. Hoewel, helemaal waar is dit niet. In wat minder intense vorm worden op kleine schaal in Nederland zweethutceremonies georganiseerd. Veelal gericht op ontspanning en een mentale schoonmaak. Verder heeft de wellness-sector de gezonde werking van hitte in vele diverse vormen gekoppeld aan onze behoefte aan luxe, ontspanning, recreatie en lekker eten. Ook de reguliere gezondheidszorg ziet de gezondheidsvoordelen van warmte voor het lichaam. In de vorm van hyperthermie worden de oude rituelen in een nieuw jasje gestoken. Het gaat dan om, in het geval van de ziekte van Lyme, een aanvullende behandeling met een speciaal type infrarood straling. Hierbij wordt het hele lichaam inwendig blootgesteld aan hogere temperaturen. Dit alles om een kunstmatige koorts op te wekken. (2)
Koorts
Koorts in natuurlijke vorm is een prachtige methode van het lichaam om bij ziekte weer terug in homeostase te komen, in een natuurlijke balans. Een kunstmatig opgewekte koorts heeft precies hetzelfde doel.
Wat gebeurt er allemaal in het lichaam wanneer de temperatuur wordt verhoogd? Van alles. Enzymen, een speciaal soort eiwitten die als een katalysator werken van belangrijke processen in ons lichaam, doen gemakkelijker hun werk. De hartslag, en daarmee ook de bloedsomloop, worden respectievelijk hoger en sneller. Aderen verwijden zich en de cellen van ons immuunsysteem arriveren sneller daar waar ze nodig zijn. Verder verandert door de verhoogde hitte de vochtsubstantie in de cellen van geleiachtig naar vloeibaar waardoor je meer zweet. Al met al wordt in een koortssituatie het immuunsysteem optimaal geactiveerd en afvalstoffen versneld afgevoerd. En, een hoge temperatuur wordt door de Borrelia burgdorferi, maar ook vele andere bacteriën, schimmels en virussen, slecht verdragen. Hun werking wordt vertraagd waardoor ze een gemakkelijker prooi worden voor het immuunsysteem.
Hitte- en zweetbaden door de geschiedenis heen
De kennis omtrent de helende werking van koorts en warmte is zo oud als Metusalem. Elke cultuur en tijd kent zo z’n eigen manier om de lichaamstemperatuur te verhogen. Om te proberen een kunstmatige koorts op te wekken. Bijvoorbeeld de heetwaterbronnen van Ourense (Galicië), Bath (Engeland) en andere plaatsen, de Romeinse thermen, de Turkse hammam, de Finse sauna, de Russische banya, de Temazcal zweetceremonie uit Mexico (zie afbeelding), de zweetlodges bij de andere Amerikaanse inheemse volkeren, de onsens in Japan, etc. etc..
Zelfs in het oude Nederland waren er gebruiken om een kunstmatige koorts op te wekken. Tot in de 18e eeuw was het een regelmatig gebruik om mensen met bijvoorbeeld reuma, koorts, waterzucht en huiduitslag in een bijna afgekoeld bakhuis te leggen. (3)
Hitte- en zweetbaden in mijn helingsproces van Lyme
Het is al eerder vermeld dat de Borrelia niet goed tegen warmte kan. Een koud niet goed doorbloed lijf is ideaal voor de lyme bacterie. Warmte in de breedste zin van het woord is goed voor Lyme patiënten. Borrelia spirogeten gedijen het beste bij een temperatuur van 36 graden en worden bij een temperatuur van 42 graden inactief. Deze temperaturen vermeld ik met een slag om de arm. De informatie die in boeken en op internet gegeven wordt is absoluut niet eenduidig.
Ook de opvattingen over hoe warm het bad moet zijn en hoelang je er in moet zitten variëren, afhankelijk van de bron van informatie en de cultuur waarin het wordt toegepast.
Ik besluit het rustig aan te pakken. Voor een periode van drie weken neem ik, om de dag, een hitte- en zweetbad. Het hittebad duurde drie kwartier en waarbij het water met intervallen van vijf minuten steeds verder verwarmd wordt. Ik weet niet wat de maximum temperatuur van het water was waar ik in gelegen heb. Ik heb geen thermometer gebruikt, maar ging gewoon op mijn gevoel af. Loom en slap nam ik na het hittebad een zweetbad van drie kwartier. Ingewikkeld als een mummie, in een katoenen laken en twee wollen dekens die in mijn leven steeds meeverhuisd zijn van woonplek naar woonplek. Mijn man hield een oogje in het zeil en gaf mij, om niet uit te drogen, om het kwartier water.
Ik weet niet wat mij in de totaalervaring van de hitte- en zweetbaden het meest aansprak: de ontspanning, de loomheid, het ontzettende zweten, de tijdloosheid of de immens grote oceaan van mijmerende gedachten. Ik kon geen kant op, maar mijn gedachten kenden geen grenzen.
IJsbaden
In oktober 2017 is er een onderzoek gedaan naar de effecten van de Wim Hof methode bij tweeëntwintig mensen met een chronische lyme ziekte. Met positieve resultaten.
IJsbaden in mijn helingsproces van de ziekte van Lyme
Ik was zo enthousiast na het luisteren van al deze ervaringen en kwam in de verleiding ook een ijsbad te kopen. Maar langer dan een paar dagen heeft dit niet geduurd. Ik zag me niet zeulen met al die ijsklontjes en het perspectief van een hoge energierekening stond mij tegen. En verder, een grote aversie ontstaat bij mij wanneer ik mee moet gaan in de carrousel der commercie. Alleen bij bol.com zag ik al ruim 300 ijsbaden aangeboden in de prijsvariatie € 40 – € 10.000. Iets in mij verzet zit er tegen dat om gezond te worden en te blijven wij vooral moeten consumeerderen. Ook de attributen die ik zou kunnen kopen om een ‘ijsdouche’ te creëren konden me niet enthousiast maken.
‘Het moet eenvoudiger kunnen’, dacht ik, ‘zeker op de plek waar wij wonen’. Een koude douche nemen, dat deed ik al. Alleen wordt de tijdsduur van de douche nu niet bepaald door mijn steeds wisselende zin in koude, maar door de timer. Hoeveel gemakkelijker ervaar ik dat! Elke ochtend is het eerste dat ik doe twee minuten koud douchen. En, de vijver achter ons huis is nu mijn ‘met de seizoenen mee fluctuerend soms bijna ijsbad’ geworden. Zo’n drie keer per week. Met een ‘breath of fire’ ademhalingsoefening vanuit de Kundalini Yoga is het goed te doen. Langzaam loop ik over de zachte met algen beklede trap naar beneden. Ik ga zitten op een van de treden, op zo’n manier dat mijn hoofd en mijn handen boven water blijven. In het begin kreeg ik altijd bezoek van een school kleine oranje visjes. Ik denk dat zij het nu te koud vinden. Want het is koud, ontzettend koud. De timer staat op één minuut. Pas daarna komt het ultieme genieten. Altijd.
Bewegen
Kort maar krachtig, één ding is zeker: (meer) ‘bewegen’ is essentieel voor chronische Lyme patiënten.
Bewegen in mijn helingsproces van de ziekte van Lyme
Een boeiend onderwerp, juist omdat ik dit niet gemakkelijk doe. Het voor de goede zaak veranderen van mijn voedingspatroon is een makkie. Zo niet de leefstijl component ‘bewegen’. Enthousiast beginnen lukt mij uitstekend en daarna weer stoppen ook. Voor ik de ziekte van Lyme kreeg was ik reeds begonnen hier verandering in aan te brengen. Zie blog: Nieuwe gewoonten aanleren. (4)
De manier waarop ‘meer bewegen’ mij dit keer wel lukt is:
– door langzaam te gaan. Heel, heel langzaam. De moeite die ik moet nemen om iets nieuws te leren moet geen moeite kosten. Dus weg schema’s van hoe je iets het beste kunt leren. Er is alleen ik en mijn lijf. En, er is niets dat ik hoef te bereiken. Geen groots einddoel. Alleen steeds weer nieuwe stappen die geen moeite kosten. En een compassievol en speels doorzetten.
– door een nieuw te leren gewoonte te koppelen aan een gewoonte die reeds 100% ingesleten is.
– door rituelen toe te voegen. Rituelen die mij bij voorbaat blij maken. Na de yoga: altijd een bakje koffie. Voor het rennen: het altijd aandoen van die ene speciale broek en mijn timer horloge. Bij de voorbereiding van het ‘bijna ijsbad’: het altijd aandoen van die prachtige donkerblauwe badjas waarin ik mij zo gekoesterd voel.
– door zo af en toe een podcast over dit onderwerp te luisteren. Bijvoorbeeld de postcast van Rich Roll en Rhonda Patrick. Het zorgt ervoor dat ik het belang van ‘bewegen’ voor mijn gezondheid blijf voelen. En zo af en toe krijg ik inspiratie om een nieuw iets uit te proberen.
Gewoonte fabriek
Aangezien ik door de ziekte van Lyme mijn opgebouwde routine had laten varen, ben ik in het voorjaar vanaf nul wederom begonnen mijn lichaam te trainen. Langzamerhand functioneer ik voor wat betreft het onderwerp ‘meer bewegen’ een beetje als een ‘gewoonte-fabriek’. Hoe dat er uit ziet? Voor dit moment: opstaan uit bed – 2 minuten koude douche – 20 squats – 20 push ups vanaf de knie – bed opmaken – 1/2 minuut op een been staan – en dan op de andere – 5 push ups vanaf de teen – zonnegroet (een beetje uitgebreid met oefeningen waar mijn lichaam om vraagt) – kundalini yoga en meditatie (3 pw) – koffie – 5 km afwisselend 2 minuten wandelen en 4 minuten rennen (3 pw) – 1 min. in de ‘nu bijna ijs vijver’ (3 pw). En dan in de avond ook nog het een en ander. De tijd is het allemaal niet. Variërend van ongeveer 15 minuten tot 2,5 uur ben ik bezig. Daarna heb ik energie voor tien.
Het moet wel leuk blijven
Hoe regelmatig heb ik niet tegen mezelf gezegd: ‘Het moet wel leuk blijven’. Waarmee ik eigenlijk bedoelde ‘Ik hou het niet vol’, ‘Ik heb er geen zin in’ of ‘Ik vind het te veel energie kosten’. Om vervolgens het één keer niet te doen, daarna twee keer, etc., etc. Om vervolgens te stoppen. Nog steeds zeg ik af en toe ‘het moet wel leuk blijven’. Maar wanneer ik dit te vaak over een bepaald onderdeel denk, dan weet ik dat ik te hoge eisen aan mezelf stel.
Een ramp vond ik bijvoorbeeld de oefening om een halve minuut op de ene been en een halve minuut op de andere been staan. Mijn lichaam zwalkte alle kanten op. Het lukte me misschien 5 seconden, maar dat was echt het maximum. Ik koos er daarom voor de oefening aan te passen. Kleine oefeningen met bovenbeen, onderbeen en voet werden toegevoegd in de halve minuut. En ik sluit de ‘sta op één been’- cycli af met de voor mij complexe ‘Warrier III’ houding. Met deze aanpassingen wordt de oefening leuker, beweeglijker en overzichtelijker. En ook al blijf ik regelmatig zwabberen, de zin ‘het moet wel leuk blijven’ klinkt nooit meer bij deze oefening. Integendeel.
Gaat het allemaal van een leien dakje?
Gaat het nu allemaal van een leien dakje? Nee, niet altijd. Regelmatig zijn er voorafgaand aan de oefeningen gedachten in het hoofd die mij willen weerhouden. En dan blijkt dat de ‘langzaam-aan-methode’ ook maar gewoon een methode is. Uiteindelijk kun je altijd beslissen ‘het niet te doen’. Of wel natuurlijk! De praktijk leert dat de methode van ‘langzaam aan’, geïnspireerd op het boek Atomic Habits van James Clear, voor mij meer uitstekend werkt. Juist omdat de drempel naar actie toe zeer laag is. Meer bewegen lukt me nu. Voor het eerst in mijn leven.
Kruiden
Nergens is zoveel over geschreven als over de helende werking van kruiden in relatie tot de ziekte van Lyme. (5) Een boeiend maar ook complex onderwerp. De keuze voor het soort plant dat een genezende werking zou hebben lijkt vaak zo willekeurig. Wat is de rode lijn in dit verhaal? Ik ben flink in dit onderwerp gedoken en er is inspiratie en informatie genoeg om een apart blog mee te vullen. Wat ik dan ook ga doen. In dit blog zal ik alleen ingaan op de kruiden die een rol gespeeld hebben in mijn genezingsproces.
Kruiden in mijn helingsproces van de ziekte van Lyme
Ik koester onder andere de salie, de kaardebol en de daslook in mijn tuin. In de vorm van o.a. tincturen hebben deze kruiden een rol gespeeld in mijn helingsproces. Het is niet zo dat ik van deze kruiden zelf de tincturen heb gemaakt. Deze kunde laat ik graag over aan diegenen die de professie kennen van het extraheren van de fytonutriënten, de werkzame plantenstoffen. Want fytonutriënten zijn kwetsbare onderdelen zijn van de plant. Onderdelen die door verkeerde bewerkingsmethoden gemakkelijk hun werking kunnen verliezen.
In het voorjaar 2024, na onze Turkije vakantie, heb ik vooral het accent gelegd op het gebruik van kruiden tincturen ter stimulering van de ontgiftende processen en ter versterking van het immuunsysteem. O.a. daslook- en koriandertinctuur. Later in het jaar nam ik tincturen die vooral anti-bacterieel werkten en de biofilm rond de Borrelia Burgdorferia bacteriën konden kapot maken. Zoals tincturen van de wortels van de Japanse Duizendknoop en Samento (Kattenklauw).
Zelf heb ik heb geen opzienbarende veranderingen in mijn lichaam ervaren bij het gebruik van de tincturen. Wat ik mij voorstel is dat zij op de achtergrond hun werk hebben gedaan en nog steeds doen. Rustig, zonder echt in het oog te springen.
Wat wel in het geheugen gegrift staat is het effect van het takje verse salie waar ik elke keer aan rook gedurende de tijd dat ik in mijn drie kwartier durende hitte bad zat. En de 110 kruiden olie die ik, vermengd met een druppel essentiële kruidnagel – en oregano olie, elke avond insmeerde op mijn bovenbenen en knieën. Een gevoel van weldaad, intense warmte en ontspanning.
Conclusie
Ben ik genezen? Mag ik dit antwoord over 10 à 20 jaar geven…. Met chronische Lyme weet je immers nooit. Zitten de Borrelia burgdorferi bacteriën, die van mijn lichaam hun huis hebben gemaakt, nog ergens verstopt? Mooi ergens ingepakt waar mijn immuunsysteem ze niet kan traceren? Wie zal het zeggen. De ingrediënten van tijd, een rauw voedingspatroon, de zon, de hitte-, zweet- en koude baden, de beweging en de kruiden tincturen hebben mij nu op een punt gebracht dat dit onderwerp langzaam weer naar de achtergrond verschuift. Mijn lichaam functioneert energiek. Ik voel me energiek. Hoera, hoera, hoera! Rest mij nog één blog in deze serie te schrijven. Met als onderwerp ‘Hoe heeft de ziekte van Lyme mij heeft verrijkt.’
1. – Tick-Borne Diseases in Turkey: A Review Based on One Health Perspective, 2016
– Prevalence of Lyme Disease and Relapsing Fever Borrelia spp. in Vectors, Animals, and Humans within a One Health Approach in Mediterranean Countries, 2024
– Dodelijke teek slaat toe in Turkije
– Het Krim Congovirus
2. De moderne medische interesse in hyperthermie ontstond in de 19e eeuw toen artsen merkten dat sommige kankerpatiënten een verbetering van hun symptomen vertoonden na het oplopen van infecties die koorts veroorzaakten. Dr.William Coley, vaak beschouwd als de “Vader van de Immunotherapie”, was een botchirurg in New York van 1890 tot 1936 en ontwikkelde een cocktail van bacteriën, genaamd “Coley’s Toxines”. Bron
3. Uit ‘De ziekte van Lyme’, Wolf-Dieter Storl
4. ‘Elementaire gewoontes’, James Clear
5. Enkele van de vele boeken over de ziekte van Lyme
– Healing Lyme, Stephen Harrod Buhner
– De ziekte van Lyme, Wolf-Dieter Storl
– Lyme Disease, non-medical diagnosis and treatment
– Lyme, natuurlijk genezen, Willem Jacobs
– Licht op Lyme, persoonlijke verhalen over de weg naar herstel, Tamara Tyler
– The Persistent Spiral, M.M. Drymon
– Literatuurstudie naar medicinale kruiden en supplementen tegen de ziekte van lyme, bartonella en babesia